Γύρω στο 626 μ.Χ. , επί Αυτοκράτορος Φλαβίου Ηρακλείου η Κωνσταντινούπολη, πολιορκήθηκε από 100.000 Αβάρους, οι οποίοι κατέλαβαν την Παναγία των Βλαχερνών. Ο Αυτοκράτορας της Βασιλεύουσας, στο μεταξύ, έλειπε με το στρατό σε εκστρατεία στην Περσία. Οι Άβαροι για να πραγματοποιήσουν το όραμα της κατάκτησης της Πόλης, συμμάχησαν με τους Πέρσες. Καθώς, λοιπόν, προετοιμαζόταν η συμμαχία για την τελειωτική επίθεση, ο Πατριάρχης Σέργιος περιφερόταν στα τείχη της Πόλης με την εικόνα της Παναγίας Βλαχερνίτισσας και αναπτέρωνε το ηθικό του λαού για να αντισταθούν στην εχθρική απειλή. Το βράδυ, προκλήθηκε μεγάλος ανεμοστρόβιλος ο οποίος κατέρριψε τον εχθρικό στόλο, που σε συνδυασμό με την αμυντική στρατηγική του βυζαντινού στρατού, προκάλεσε σοβαρές απώλειες στον πολιορκητικό κλοιό των Αράβων και των Περσών.
Η σωτηρία αυτή της Κωνσταντινούπολης, οφειλόταν στην αρωγή της Θεοτόκου, προς τιμήν Της οποίας ο βυζαντινός λαός συγκεντρώθηκε στον Ιερό Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών και έψαλε τον Ακάθιστο Ύμνο:
« Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια,
ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια,
ἀναγράφω σοι ἡ Πόλις σου Θεοτόκε.
Ἀλλ’ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον,
ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον,
ἵνα κράζω σοι· Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε»
Έτσι, καθιερώθηκε από τους πιστούς να ψάλλεται τις τέσσερις Παρασκευές της Μ. Τεσσαρακοστής από ένα κομμάτι του Ακαθίστου Ύμνου και την πέμπτη Παρασκευή ολόκληρος ο Ακάθιστος Ύμνος, ο οποίος αποτελεί δοξολογία και εγκώμιο με δογματικό χαρακτήρα.
Α’ Χαιρετισμοί:
«Άγγελος πρωτοστάτης, ουρανόθεν επέμφθη,
ειπείν τή Θεοτόκω το Χαίρε· (εκ γ’)
καί συν τή ασωμάτω φωνή, σωματούμενόν σε
θεωρών Κύριε, εξίστατο καί ίστατο, κραυγάζων
πρός αυτήν τοιαύτα·
χαίρε δι ης η χαρά εκλάμψει
χαίρε δι’ ης η αρά εκλείψει
χαίρε του πεσόντος Αδάμ η ανάκλησις
χαίρε των δακρύων της Εύας η λύτρωσις
χαίρε ύψος δυσανάβατον ανθρωπίνοις λογισμοίς
χαίρε βάθος δυσθεώρητον καί Αγγέλων οφθαλμοίς
χαίρε ότι υπάρχεις Βασιλέως καθέδρα
χαίρε ότι βαστάζεις τόν βαστάζοντα πάντα
χαίρε αστήρ εμφαίνων τον ήλιον
χαίρε γαστήρ ενθέου σαρκώσεως
χαίρε δι’ ης νεουργήται η κτίσις
χαίρε δι’ ής βρεφουργείται ο Κτίστης
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.
Βλέπουσα η Αγία, εαυτήν εν αγνεία,
φησί τω Γραβριήλ θαρσαλέως·
το παράδοξόν σου της φωνής, δυσπαράδεκτόν μου τή ψυχή φαίνεται·
ασπόρου γαρ συλλήψεως, τήν κύησιν πώς λέγεις κράζειν·
Αλληλούϊα.
Γνώσιν άγνωστον γνώναι, η Παρθένος ζητούσα,
εβόησε πρός τόν λειτουργούντα·
εκ λαγόνων αγνών,
Υιόν πώς εστι τεχθήναι δυνατόν; λέξον μοι·
πρός ην εκείνος έφησεν εν φόβω, πλην κραυγάζων ούτω·
χαίρε βουλής απορρήτου μύστις
χαίρε σιγής δεομένων πίστις
χαίρε των θαυμάτων Χριστού το προοίμιον
χαίρε των δογμάτων αυτού το κεφάλαιον
χαίρε κλίμαξ επουράνιε δι’ ής κατέβη ο Θεός
χαίρε γέφυρα μετάγουσα τους εκ γης πρός ουρανόν
χαίρε το των Αγγέλων πολυθρύλητον θαύμα
χαίρε το των δαιμόνων πολυθρήνητων τραύμα
χαίρε το φώς αρρήτως γεννήσασα
χαίρε το πως μηδένα διδάξασα
χαίρε σοφών υπερβαίνουσα γνώσιν
χαίρε πιστών καταυγάζουσα φρένας
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.
Δύναμις του Υψίστου, επεσκίασε τότε,
πρός σύλληψιν τή Απειρογάμω·
καί τήν εύκαρπον ταύτης νηδύν, ως αγρόν υπέδειξεν ηδύν άπασι,
τοις θέλουσι θερίζειν σωτηρίαν, εν τω ψάλλειν ούτως·
Αλληλούϊα.
Έχουσα θεοδόχον η Παρθένος τήν μήτραν,
ανέδραμε πρός τήν Ελισάβετ,
το δε βρέφος εκείνης ευθύς, επιγνόν τόν ταύτης ασπασμόν, έχαιρε!
Καί άλμασιν ως άσμασιν, εβόα πρός τήν Θεοτόκον·
χαίρε βλαστού αμαράντου κλήμα
χαίρε καρπού ακηράτου κτήμα
χαίρε γεωργόν γεωργούσα Φιλάνθρωπον
χαίρε φυτουργόν της ζωής ημών φύουσα
χαίρε άρουρα βλαστάνουσα ευφορίαν οιοκτιρμών
χαίρε τράπεζα βαστάζουσα ευθηνίαν ιλασμών
χαίρε ότι λειμώνα της τρυφής αναθάλλεις
χαίρε ότι λιμένα των ψυχών ετοιμάζεις
χαίρε δεκτόν πρεσβείας θυμίαμα
χαίρε παντός του κόσμου εξίλασμα
χαίρε Θεού πρός θνητούς ευδοκία
χαίρε θνητών προς Θεόν παρρησία
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.
Ζάλην ένδοθεν έχων, λογισμών αμφιβόλων,
ο σώφρων Ιωσήφ εταράχθη, πρός τήν άγαμόν σε θεωρών,
καί κλεψίγαμον υπονοών άμεμπτε·
μαθών σε σου τήν σύλληψιν εκ Πνεύματος Αγίου έφη·
Αλληλούϊα.»
Χρόνια Πολλά!
Νικολαΐδου Παναγιώτα, τελειόφοιτη τμήματος Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α.
